Spacerując ulicami Dubrownika można odczuć, że to miasto miało bogatą historię. Świadczą o tym liczne zabytki i pewien historyczny duch, który unosi się nad miastem. Jednak mało kto zdaje sobie sprawę, jak ogromną rolę w historii gospodarki odegrało to miasto, a dokładniej Republika Raguzy, gdyż tak kiedyś nazywał się Dubrownik.
Republika Raguzy funkcjonowała w latach 1358 – 1809, było to więc państwo, które funkcjonowało dość długo. Raguza od samego początku postawiła na wartości inne niż większość ówczesnych mocarstw. Zamiast na silną armię i podboje postawiła wszystko na gospodarkę, co było dobrym pomysłem zważywszy na jej idealne położenie. Raguza nigdy nie posiadała armii, a jej porządku strzegli funkcjonariusze, którzy w większości byli ochotnikami. Brak armii sprawił, że Raguza musiała wypracować sobie idealny układ z aktualnie liczącym się państwem w basenie Morza Śródziemnego. I tak przez lata znajdowała się pod protektoratem Wenecji, by przejść pod wpływy Węgier, Imperium Osmańskiego i wreszcie Habsburgów. Każdemu płaciła sowity haracz w zamian za maksimum wolności i brak ingerencji w jej wewnętrzne sprawy.
Skąd Raguza miała na to pieniądze? Kluczem do sukcesu była doskonale funkcjonująca gospodarka. Każdy obywatel mógł założyć firmę i nie trwało to dłużej niż 3 dni, podczas gdy w całej Europie dostęp do handlu blokowało prawo cechowe. Podatki były niskie i wynosiły zaledwie 3% od przeprowadzonej transakcji. Biurokracja państwowa nie istniała – zajmowali się tym przedstawiciele klasy handlującej. W Raguzie nie istniało niewolnictwo, a kobiety posiadały pełnię praw obywatelskich. Większość kancelarii notarialnych prowadzona była przez Raguzjanki. Gdy Kopernik pisał rozprawę o tym, jak zły pieniądz wypiera dobry, raguzjański dukat uchodził za wzór a rządzący republiką nigdy nie pozwolili na jego popsucie.
Raguza była tak dobrze zorganizowana, że sama z siebie mogłaby funkcjonować po dziś dzień. Do jej schyłku przyczyniły się czynniki zewnętrzne. Jednym z nich było silne trzęsienie ziemi, a drugim rozwój handlu oceanicznego, przez który Raguza stała się portem drugiej kategorii. Historia Raguzy jest doskonałym przykładem, że prawa wolnego rynku są absolutnie uniwersalne. Na długo przez publikacjami Adama Smitha wszystkie prawa wolnorynkowe z powodzeniem działały w tamtejszej republice kupieckiej. Szkoda, że tak mało państw bierze dzisiaj z tego przykład.
